Ο Άγιος Προκόπιος είναι μεγαλομάρτυρας της Εκκλησίας που μαρτύρησε για την πίστη του επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού και η μνήμη του τιμάται κάθε χρόνο στις 8 Ιουλίου.
Γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ και επί αυτοκράτορος Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.) διορίστηκε Δούκας της Αλεξανδρείας με τη μεσολάβηση της μητέρας του Θεοδότης, ενώ το βασικό καθήκον που του ανατέθηκε ήταν ο διωγμός των χριστιανών.
Καθ’ οδόν προς την Αλεξάνδρεια σύμφωνα με την παράδοση, είδε όραμα του σταυρού και μία φωνή να του λέει: «Εγώ είμαι ο εσταυρωμένος Ιησούς ο του Θεού υιός». Μετά το όραμα διέκοψε το ταξίδι του και μέσω Σκυθούπολης επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ, όπου άρχισε να κηρύττει τον Χριστό.
Παρόλα αυτά, η μητέρα του τον κατήγγειλε στον ηγεμόνα της Καισάρειας Ούλκιο, ενώπιον του οποίου ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό. Ο Ούλκιος, αφού τον βασάνισε, διέταξε να τον οδηγήσουν στον ειδωλολατρικό ναό για να προσφέρει θυσίες.
Η παράδοση αναφέρει πως ο Άγιος Προκόπιος με θερμή προσευχή γκρέμισε τον ναό και από το θαύμα αυτό πίστεψαν στον Χριστό η μητέρα του Θεοδότη, οι στρατιώτες που τον βασάνισαν, οι τριβούνοι Νικόστρατος και Αντίοχος, καθώς και 12 γυναίκες συγκλητικών. Όλοι οι ανωτέρω, εκτός του Προκόπιου, αποκεφαλίστηκαν με διαταγή του Ούλκιου.
Μετά τον θάνατο του Ούλκιου ήρθε και η σειρά του Προκόπιου, ο οποίος αποκεφαλίστηκε με διαταγή του νέου ηγεμόνα της Καισάρειας Φλαβιανού στις 8 Ιουλίου του 303 μ.Χ.
Απολυτίκιο
Το απολυτίκιο για τον Άγιο Προκόπιο είναι το εξής:
«Αγρευθείς ουρανόθεν προς την ευσέβειαν, κατηκολούθησας χαίρων ώσπερ ο Παύλος Χριστώ, των Μαρτύρων καλλονή Μάρτυς Προκόπιε, όθεν δυνάμει του Σταυρού, αριστεύσας ευκλεώς, κατήσχυνας τον Βελίαρ, ου της κακίας άτρωτους, σώζε τους πόθω σε γεραίροντας».
