Οι καύσωνες αποτελούν την πιο θανατηφόρο φυσική καταστροφή, παρόλο που δεν συνοδεύονται από την ένταση και τη βία που χαρακτηρίζει άλλα φαινόμενα (π.χ. πλημμύρες, θύελλες). Το γεγονός αυτό, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της κλιματικής κρίσης, καθιστά επιτακτική την ανάγκη αναγνώρισης και κατηγοριοποίησης των κινδύνων που εισάγουν οι καύσωνες στο ανθρώπινο περιβάλλον.
Ο Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Κώστας Λαγουβάρδος μίλησε στο iEidiseis για τον εφιστάμενο καύσωνα, ξεκαθαρίζοντας ότι, ναι μεν θα έχουμε υψηλές θερμοκρασίες τις επόμενες δέκα ημέρες, αλλά δεν θα έχει όλο αυτό το δεκαήμερο θερμοκρασίες καύσωνα.
Ο ίδιος προσέθεσε ότι η κορύφωση αυτών των υψηλών θερμοκρασιών θα συμβεί την ερχόμενη Πέμπτη και την ερχόμενη Παρασκευή. Επίσης τόνισε ότι δεν πρόκειται να σημειωθούν θερμοκρασίες-ρεκόρ σε αυτές τις δέκα ημέρες και ότι δεν χρειάζεται πανικός, παρά προσοχή, ειδικά το προαναφερθέν διήμερο.
Παράλληλα, κατατάσσει τις θερμοκρασίες που θα δούμε αυτό το δεκαήμερο στην Κατηγορία 1 («Ακολουθήστε τις οδηγίες και αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση στη ζέστη. Ενημερώστε τα ευάλωτα άτομα)», που όπως θα δείτε αναλυτικότερα παρακάτω, χρειάζονται μεν προσοχή, αλλά δεν πρόκειται για θερμοκρασίες που θα έπρεπε να ανησυχούν ιδιαιτέρως του πολίτες, όσον αφορά στους κινδύνους για την υγείας τους.
Καύσωνας: Πολύ επικίνδυνες θερμοκρασίες στην Αθήνα – Πόσο πιθανή είναι η απειλή
Ο καύσωνας είναι παρατεταμένη περίοδος πολύ ζεστού καιρού, με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες για μια ορισμένη περιοχή, και μπορεί να συνοδεύεται από υψηλή υγρασία, ιδιαίτερα στις περιοχές με ωκεάνιο κλίμα. Τι δείχνουν, όμως, τα δεδομένων των τελευταίων 20 ετών για την πιθανότητα καύσωνα ακραίων θερμοκρασιών στην Αθήνα; Αρχικά, το ΜΕΤΕΟ κατηγοριοποιεί τις υψηλές θερμοκρασίες σε ακραίες, εξαιρετικά υψηλές, πολύ υψηλές και υψηλές.
Η μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), σε συνεργασία με την επιστημονική επιτροπή του Arsht-Rock Resilience Center του ιδρύματος Atlantic Council, και τον Δήμο Αθηναίων, έχει ξεκινήσει από την καλοκαιρινή περίoδο του 2022 την πιλοτική κατηγοριοποίηση των ημερών με υψηλές θερμοκρασίες για την πόλη της Αθήνας.
Το σύστημα κατηγοριοποίησης βασίζεται σε έναν αλγόριθμο πρόγνωσης των επιπτώσεων επερχόμενων ημερών με υψηλές θερμοκρασίες στην υγεία των κατοίκων της Αθήνας. Η ανάπτυξη του αλγορίθμου πραγματοποιήθηκε ειδικά για την πόλη της Αθήνας, μέσα από τη συσχέτιση ιστορικών μετεωρολογικών δεδομένων και δεδομένων επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία.
Πριν την πιλοτική επιχειρησιακή εφαρμογή του αλγορίθμου κατηγοριοποίησης για την Αθήνα, προηγήθηκε ενδελεχής μελέτη ημερών με υψηλές θερμοκρασίες για περίοδο δύο δεκαετιών. Η στατιστική ανάλυση οδήγησε στη διαμόρφωση τεσσάρων κατηγοριών ταξινόμησης, όπως διακρίνεται στον παρακάτω πίνακα και σχήμα:
Αυτό δείχνει ότι η Αθήνα δεν πλήττεται τόσο συχνά από καύσωνες που χρήζουν πάρα πολύ μεγάλης προσοχής για την υγεία. Για παράδειγμα, ακραίες θερμοκρασίες (κατηγορία 3) παρατηρήθηκαν στην Αθήνα το καλοκαίρι του 2007 κατά τη διάρκεια του επεισοδίου καύσωνα μεταξύ 22 και 29 Ιουνίου, ενώ πολύ υψηλές θερμοκρασίες (κατηγορία 1) καταγράφηκαν στην Αθήνα από τις 26 Ιουλίου έως και τις 29 Ιουλίου του 2012.
Η παραπάνω προσέγγιση κατηγοριοποίησης ημερών με υψηλές θερμοκρασίας ακολουθείται σε μεγάλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (Λος Άντζελες, Κάνσας, Μαΐάμι, Μιλγουόκι), καθώς και στην Σεβίλλη, στην Ισπανία.
Η συμμετοχή της Αθήνας στις πόλεις πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος κατηγοριοποίησης αποτελεί μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία, η οποία αποτελεί μέρος της συνεχούς παγκόσμιας προσπάθειας βελτίωσης των προειδοποιήσεων υψηλών θερμοκρασιών και σχετικών επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία, με απώτερο σκοπό την προστασία και βελτίωση της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων.
