Η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτελεί σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ Αριστερών και Δεξιών. Οι πρώτοι το κάνουν σημαία για να θυμίζει τον αγώνα απέναντι στη δικτατορία και τον αυταρχισμό, οι δεύτεροι θέλουν να ξεχαστεί.
Να θυμίσουμε στους νεότερους ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου σηματοδότησε την ακατάσχετη φθορά της χούντας, η οποία έπεσε αλλά άφησε δεινά στον τόπο και το 40% του κυπριακού εδάφους να κατέχεται, μέχρι τώρα, από τουρκικά στρατεύματα.
Οι δημοκρατικοί πολίτες κληρονόμησαν μια ιστορία που δεν αλλοιώνεται. Απλά οι συνθήκες αλλάζουν και οι μέθοδοι πάλης αλλάζουν. Αυτές δεν τις ράβουν οι κυβερνήσεις στα μέτρα τους, εκτός αν δουν έγκαιρα την εξέλιξη των πραγμάτων και τις ανάγκες του κόσμου.
Τι θα γίνει μετά τον κορονοϊό;
Μετά τον κορονοϊό θα χρειαστεί μιας περίοδος ανάπτυξης, που προϋποθέτει ευρύτατη κοινωνική προσπάθεια. Η κυβέρνηση όμως επιλέγει την καταστολή. Βλέπει μόνο τον τωρινό φόβο και τη συντηρητικοποίηση των ανθρώπων λόγω πανδημίας. Δεν βλέπει την διάθεση των ανθρώπων μετά, όταν αυτοί θα ζητούν πίσω τα σπασμένα…
Το σκεπτικό τους, δεν μπορεί να ξεπεράσει τα όρια που επιβάλει η κοινωνική τους θέση.
Το ένστικτό τους, τους υπαγορεύει κοντόφθαλμα να κάνουν επίδειξη δύναμης.
Ακουμπάει στην τολμηρότερη ακροδεξιά αντίληψη που τους σπρώχνει στην ένταση και τραβιούνται από την διστακτική και άτολμη φιλελεύθερη που είναι πίσω τους. Επόμενα, έχει πρόβλημα ισορροπίας.
Η κυβέρνηση έσπασε μονάχη της το τελευταίο όπλο που διέθετε. Δεν κράτησε εφεδρείες για αύριο. Έπαιξε όλα τα χαρτιά της. Και έρχονται προβλήματα εθνικά, οικονομικά, υγειονομικά κ.α.
Η καταστολή σαν εργαλείο
Η καταστολή αυτών των ημερών δείχνει ότι η κυβέρνηση θέλει να εξουδετερώσει τις αντιστάσεις στο δρόμο, που προέρχονται κύρια από το ΚΚΕ και που σίγουρα θα το βρουν μπροστά τους και αυτό αλλά και υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς καθώς και άλλους εργαζόμενους, στα ακόμη σκληρότερα οικονομικά μέτρα, όταν τα αποτελέσματα της κρίσης γίνουν ορατά.
Εφαρμόζει στρατηγική έντασης και κλιμάκωσης της σύγκρουσης αν και θα μπορούσαν να βρεθούν βαλβίδες εκτόνωσης, όπως έγινε σε δεκάδες περιπτώσεις την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης.
Η κατάσταση που σταδιακά δημιουργείται ενέχει κίνδυνο να οδηγήσει σε ατυχήματα με ανθρώπινες απώλειες ή σε επίπεδο κλιμάκωσης που δεν θα εκτονώνεται από καμία κυβέρνηση. Ίσως χειρότερο από αυτό που βρήκαμε το 2015.
Και επειδή τώρα έχει βγει το ‘’τζίνι από το μπουκάλι’’ σε ότι αφορά την αυτονόμηση κύκλων της αστυνομίας, θα βρει η τωρινή κυβέρνηση προβλήματα που θα προκύψουν μέσα από τους δικούς της κύκλους. Δεν έχει δείξει δε ότι μπορεί να τα ελέγξει. Τα κανάλια και οι συνδικαλιστές της θα φανούν αδύναμοι και γι αυτό βλέπετε κάποιους από αυτούς πιο μυαλωμένους να κρατούν επιφυλακτική στάση. Για να μη μιλήσουμε για το ‘’πότισμα’’ της ακροδεξιάς εκ μέρους κυβερνητικών, κάτι το οποίο θα δώσει επικίνδυνους καρπούς απέναντι και στη φιλελεύθερη δεξιά.
Αν αντί των κυβερνητικών τελεσιγράφων υπήρχε πραγματικός διάλογος, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Το πιθανότερο, η κυβέρνηση δεν επιθυμεί το διάλογο, γιατί αυτός θα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλα θέματα. Απλά, χρησιμοποιούν αυταρχικές μεθόδους για να φέρουν την κοινωνία στα μέτρα τους.
Για δε την αστυνομία, έργο της είναι να προστατεύει τους πολίτες και όχι να ενισχύει μια ‘’νέα πολιτική τάξη’’ που απαρτίζεται από την παρασιτική οικονομική ολιγαρχία, συντηρητικούς πολίτες κάθε μορφής και ακραία στοιχεία λούμπεν που πιστεύουν σε οπτασίες και παραμύθια.
Οι εργαζόμενοι μπροστά στους μηχανισμούς
Η ακινητοποίηση της εργατικής τάξης, που διαρκώς διευρύνεται και συνειδητοποιείται, δεν μπορεί να γίνει μόνο με την αστυνομική τρομοκρατία. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε ιδεολογικούς μηχανισμούς πέραν των καναλιών, όπως συνδικαλιστικά όργανα ελεγχόμενα, αποκλειστικά από την δεξιά και τέτοια δεν υπάρχουν.
Η κυβέρνηση προσπάθησε, με μέθοδο ταύρου σε υαλοπωλείο, να επιλύσει επ’ ωφελεία κυρίαρχων οικονομικών τάξεων, τα εργασιακά με επέκταση του 8ώρου και μάλιστα απλήρωτου, τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, το δικαίωμα της απεργίας, με τον πτωχευτικό τον πλειστηριασμό χιλιάδων πρώτων κατοικιών που θα ακολουθήσει, για να διευκολύνουν τις τράπεζες και τα ξένα funds. Προσπάθησε να ελέγξει την εκπαίδευση και προκάλεσε αντιδράσεις ακόμη και από δικούς της συνδικαλιστές. Προσπάθησε να ελέγξει τη δράση αυτόνομων αναρχικών ομάδων, χωρίς να το κατορθώσει, για να μη πω ότι τις ενδυνάμωσε ενώ αυξήθηκε η εγκληματικότητα παρότι οι πολίτες περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας στα σπίτια τους. Φοβάται όμως μαζικές αντιδράσεις, που μπορεί να προκύψουν λόγω της ανεξέλεγκτης επέκτασης της πανδημίας. Και μένουν να εμφανιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις, για τις οποίες εκτιμάται ότι η ανεργία θα σκαρφαλώσει σε μεγάλα ύψη ειδικά για τους νέους, θα κλείσουν 50.000 επιχειρήσεις, θα υπάρξει ύφεση πάνω από 10%. Πώς θα τα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση; Αποφάσισε με ‘’κατάσταση εξαίρεσης’’. Μια κατάσταση που ανήκει στη ζώνη της ανομίας. Ένας ‘’κενός χώρος δικαίου’’, όπου κάποιος ούτε εφαρμόζει ούτε παραβαίνει το δίκαιο (όπως λένε οι νομικοί) απλώς αφήνει ανεκτέλεστο το δίκαιο.
Ο κίνδυνος σε παρατεταμένες περιόδους κρίσης είναι να επεκταθεί η κατάσταση εξαίρεσης ώστε να γίνει κανόνας και τεχνική ‘’ξεπεράσματος δυσκολιών’’, όπως οικονομικών (Γαλλία, με κυβέρνηση Μπλουμ το 1937), πολεμικών (Ντε Γκώλ, για τον πόλεμο στην Αλγερία το 1961), μη δυνατότητας διακυβέρνησης (Μπρύνιγκ-Χίντεμπουργκ, με διάλυση Ράιχσταγκ στη Γερμανία το 1930).
Η τωρινή απόφαση της κυβέρνησης, μέσω του αρχηγού της αστυνομίας, είναι μια βαθύτατα πολιτική απόφαση, που έγινε έντεχνα αστυνομική. Και αυτό δεν είναι άμεση αστυνομική ευθύνη. Προφανώς υπήρξε ανάθεση και πολιτική εντολή.
Η πολιτική της ενότητας
Η πολιτική της «ενότητας στη δράση» έστω και σε στοιχειώδη και πιθανόν περιστασιακή μορφή συνεργασίας αποτελεί σπάνια περίπτωση και δίνει μια ελπίδα περαιτέρω συνεργασίας σε ζητήματα δημοκρατίας ίσως και εργασιακά.
Το μέτωπο της άλλης πλευράς φαίνεται ότι ενδυναμώθηκε με την προσχώρηση ψηφοφόρων και στελεχών της ακροδεξιάς στη ΝΔ αλλά και την υποστήριξη της ηγεσίας του ΚΙΝΑΛ, σχεδόν σε διαρκή βάση.
Οι πολίτες των μικρομεσαίων και λαϊκών κατηγοριών, που συνεχώς αυξάνονται λόγω της οικονομικής κρίσης, βλέπουν ότι διαψεύδονται οι υποσχέσεις της Δεξιάς για μια ανάπτυξη χωρίς όρια. Αυτοί οι άνθρωποι, κατατρεγμένοι σε μεγάλο ποσοστό, δεν έχουν συγκεκριμένη επιλογή. Θέλουν να δουν ένα πρόγραμμα και μια διακυβέρνηση που θα σώσει την κατάσταση. Αυτή τη λύση τη βλέπουν ακαθόριστα, ενωτική και δυναμική. Δεν τους ενδιαφέρουν τα δόγματα αλλά ούτε και οι μακρινές προοπτικές. Θα ακολουθήσουν μια αριστερή προσπάθεια «ανοικοδόμησης» ή μια ακροδεξιά «νόμου, τάξης και ρουσφετιού».
Γι αυτό η δημοκρατική ‘’ενότητα στη δράση’’ μπορεί να προκαλέσει ‘’ενότητα στη βάση’’ και αυτή με τη σειρά της ‘’συνεργασία κορυφής’’ πάνω σε μίνιμουμ αρχές και πρόγραμμα. Μπορεί στο παρελθόν παρόμοια πειράματα να απέτυχαν αλλά η ιστορία είπαμε δεν επαναλαμβάνεται…
Αν δεν δούμε τέτοιες εξελίξεις, αφήνεται το πεδίο ελεύθερο για κυβερνητικές πρακτικές που έχουμε δει σε Ουγγαρία, Πολωνία, ΗΠΑ με Τραμπ, με αυταρχισμό που θα εξυπηρετεί ακόμη περισσότερο την γνωστή αντιπαραγωγική οικονομική ολιγαρχία και θα δημιουργήσει πρόβλημα στη Δημοκρατία.
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός, υποστράτηγος ε.α.)
