Η κυριαρχία του χρήματος από τον τζόγο στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο αποκαλύπτεται από νέα έρευνα, σύμφωνα με την οποία τα δύο τρίτα των ομάδων σε 31 κορυφαία πρωταθλήματα έχουν τουλάχιστον μία χορηγική συμφωνία με εταιρεία στοιχημάτων.
Την ώρα που η Premier League μετρά αντίστροφα για την απαγόρευση χορηγιών εταιρειών τζόγου στις μπροστινές όψεις των εμφανίσεων—η οποία θα τεθεί σε ισχύ το επόμενο έτος—τα δεδομένα δείχνουν ότι οι σύλλογοι σε ευρωπαϊκές χώρες έχουν βρει τρόπους να παρακάμψουν τέτοιους περιορισμούς.
Η δημοσιογραφική ομάδα Investigate Europe πραγματοποίησε ανάλυση, την οποία μοιράστηκε με τον Guardian, για τα κορυφαία πρωταθλήματα σε ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο. Μεταξύ των ευρημάτων της:
- 296 από τις 442 ομάδες έχουν τουλάχιστον έναν συνεργάτη από τον χώρο του στοιχήματος αυτή τη σεζόν.
- 145 ομάδες έχουν χορηγία στο μπροστινό μέρος της φανέλας τους.
- Οι σύλλογοι στην Ιταλία και το Βέλγιο παρακάμπτουν τις απαγορεύσεις εμφανίζοντας τα λογότυπα φιλανθρωπικών ιδρυμάτων ή ειδησεογραφικών/ψυχαγωγικών ιστοσελίδων που ανήκουν σε εταιρείες στοιχημάτων.
- 14 από τα 31 πρωταθλήματα που αναλύθηκαν έχουν εταιρεία στοιχημάτων ως κύριο χορηγό ονόματος.
- 27 ομάδες από τα πέντε κορυφαία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα συνεργάζονται με εταιρείες στοιχημάτων που στοχεύουν την ασιατική αγορά.
Η πανταχού παρουσία της διαφήμισης τζόγου στην Premier League είναι καλά τεκμηριωμένη. Έντεκα ομάδες έχουν λογότυπο στοιχηματικής εταιρείας στο μπροστινό μέρος της φανέλας τους για τη σεζόν 2024-25, το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των πέντε μεγάλων ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων, ενώ όλες οι ομάδες έχουν τουλάχιστον έναν στοιχηματικό συνεργάτη.
Σύμφωνα με έρευνα της Global Data, που επικαλείται το Investigate Europe, οι στοιχηματικές εταιρείες έχουν ξοδέψει περίπου 135 εκατομμύρια δολάρια σε χορηγίες εμφανίσεων στην αγγλική πρώτη κατηγορία αυτή τη σεζόν.
Άλλα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα μειώνουν το χάσμα. Στην ολλανδική Eredivisie, όλες οι ομάδες έχουν συνεργάτη ή χορηγό από τον χώρο του στοιχήματος. Η έρευνα διαπίστωσε ότι η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Γερμανία είναι επίσης σημαντικές και προσοδοφόρες αγορές. Ακόμη και σε μικρότερες αγορές, όμως, η διαφήμιση τζόγου είναι εκτεταμένη—η πλειονότητα των ομάδων πρώτης κατηγορίας σε Ουγγαρία, Ρουμανία και Βουλγαρία φέρουν στοιχηματικά λογότυπα στις φανέλες τους.
Οι σύλλογοι της Premier League έχουν συμφωνήσει σε εθελοντική απαγόρευση των χορηγιών στοιχηματικών εταιρειών στο μπροστινό μέρος των εμφανίσεων από τη σεζόν 2026-27. Ωστόσο, το Investigate Europe διαπίστωσε ότι σε χώρες που έχουν ήδη εφαρμόσει τέτοιες απαγορεύσεις, οι ομάδες φαίνεται να εκμεταλλεύονται παραθυράκια.
Στο Βέλγιο, για παράδειγμα, νόμος που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο περιορίζει τις χορηγίες στα μανίκια και την πίσω πλευρά της φανέλας. Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί σύλλογοι της Pro League εξακολουθούν να εμφανίζουν στοιχηματικά λογότυπα στο μπροστινό μέρος, χρησιμοποιώντας sub-brands που περιλαμβάνουν μόνο μέρος του ονόματος της εταιρείας.
Οι πρωταθλητές, Club Brugge, για παράδειγμα, αντικατέστησαν τη χορηγία της Unibet με το λογότυπο U-Experts, μιας ειδησεογραφικής εφαρμογής που ανήκει στην Unibet και συνδέεται με τις υπηρεσίες καζίνο της.
Στην Ιταλία, όπου παρόμοιοι περιορισμοί επιβλήθηκαν το 2018, τρεις ομάδες της Serie A έχουν χορηγούς που σχετίζονται με στοιχηματικές εταιρείες τη σεζόν 2024-25:
- Ίντερ (Betsson.sport)
- Πάρμα (AdmiralBet.news)
- Λέτσε (BetItalyPay)
Η Μίλαν βρέθηκε να προωθεί στοιχηματική εταιρεία χωρίς άδεια στην Ιταλία. Συγκεκριμένα, υπέγραψε συμφωνία με τη Boomerang Bet τον Ιούλιο του 2024 ως περιφερειακό συνεργάτη της στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι η εταιρεία βρισκόταν στη μαύρη λίστα των ιταλικών αρχών και λειτουργούσε χωρίς τοπική άδεια, κάτι που αποτελεί νομική απαίτηση στη χώρα. Ούτε η Μίλαν ούτε η Boomerang απάντησαν σε αιτήματα για σχόλια από το Investigate Europe.
Και άλλοι σύλλογοι προωθούν εταιρείες που έχουν μπει στη μαύρη λίστα εθνικών αρχών σε όλη την Ευρώπη επειδή δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες τοπικές άδειες. Παράλληλα, οι ασιατικές στοιχηματικές εταιρείες διατηρούν ευρεία παρουσία, παρότι πολλές από αυτές δεν δραστηριοποιούνται επίσημα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την έρευνα, 27 ομάδες από τα πέντε μεγάλα πρωταθλήματα έχουν συνάψει συνεργασία με 22 στοιχηματικές εταιρείες που στοχεύουν την ασιατική αγορά.
Στην Ιταλία, οκτώ ομάδες έχουν χορηγίες που είναι ορατές μόνο σε χρήστες από την Ασία ή μέσω ασιατικών VPN.
Η διαφήμιση παραμένει βασικό εργαλείο των στοιχηματικών εταιρειών
Η σημασία της χορηγίας στο μπροστινό μέρος της φανέλας είναι αμφισβητούμενη, καθώς άλλες μορφές διαφήμισης έχουν πολύ μεγαλύτερη επίδραση. Σύμφωνα με έρευνα ακαδημαϊκών του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, το εναρκτήριο Σαββατοκύριακο της Premier League, μεταδόθηκαν σχεδόν 30.000 διαφημίσεις τζόγου σε γήπεδα, τηλεόραση, ραδιόφωνο και social media—αριθμός αυξημένος κατά 165% σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Οι χορηγίες στις φανέλες αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 10% αυτού του συνόλου.
Ο Charles Livingstone, μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για τον τζόγο και τις σχετικές διαταραχές, αναφέρει ότι η έρευνα δείχνει πως όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος σε διαφημίσεις τζόγου, τόσο πιθανότερο είναι να ξεκινήσει να παίζει. Η διαφήμιση παραμένει βασικό εργαλείο των στοιχηματικών εταιρειών.
«Ο κλάδος ξοδεύει εκατομμύρια σε προωθήσεις γιατί έτσι προσελκύει νέους παίκτες», εξηγεί ο Livingstone. «Και ο λόγος είναι απλός: οι καλύτεροι πελάτες είναι εκείνοι που χάνουν τα πάντα. Γι’ αυτό οι στοιχηματικές εταιρείες χρειάζονται διαρκώς νέους παίκτες για να αντικαθιστούν εκείνους που έχουν χάσει όλα τους τα χρήματα, την περιουσία τους και τις σχέσεις τους».
